Qaaccessa Moggaasa Maqaa Misirroo Godina Arsii Bulchiinsa Magaalaa Asallaatti.
No Thumbnail Available
Date
2022-01
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Addis Ababa University
Abstract
Kaayyoon qorannoo kanaa moggaasa maqaa misirroo qabatamaan Godina Arsii Bulchiinsa magaalaa Asallaa keessatti haala kamiin akka adeemsifamu qaaccessuudha. Xiyyeeffannoon qorannoo kanaatis: Maalummaa maqaa, Moggaasa maqaa, Faayidaafi Bu’uura Moggaasa Maqaa, akkasumas sirnoota darban keessatti moggaasni haala akkamii keessa akka ture ibsuudha. Haaluma kanaan qaaccessa moggaasa maqaa kanaaf malli dhimma itti bahame mala akkamtaa (Qualitative Research Method) yookaan mala qulqulleeffataati. Mala kanaan odeeffannoo madda raga tokkoffaafi ragaa lammaaffaa irraa argaman kan kaayyoo qorannichaa galmaan gayan jedhamaniin wal-qabsiisuun itti gargaaramee jira. Akkasumas sirna Moggaasni Maqaa Misirroo itti raawwatamus yaada manguddoowwaniifi hayyootaa irratti bu’uureffachuun ibsee jira. Qorannoo kana keessatti akka walii-galaatitti wanti hubatame, hawaasni Oromoo bulchiinsa magaalicha qorannoon irratti adeemsifamee akkaataan moggaasni maqaa misirroo yeroo durii itti raawwatu adeemsa mataa isaa kan qabuufi bu’uurri moggaasa maqaa kunis: amantiin, gaddaan, dagaagina sanyiitiin, firummaan, hawwiifi abdiin k.k.f. kan bu’uureffatu akka aadaa Oromoo ganamaatitti raawwatamaa akka tureefi yeroo dhiyoo asitti immoo dhiibbaa sirnoota darbaniitiin ummata magaalichaa kana irra gayeen aadaafi duudhaan moggaasa maqaa qabiyyeen isaa jijjiiramaa akka dhufe hubatamee jira. Adeemsuma kanaan ummanni kun kan ofii isaa dagatee aadaa kanneen warra biraa akka dhaalu taasifamuun isaa adeemsa sirna kanaa irraa hubachuun danda’amee jira. Kanaafuu Moggaasni Maqaa Misirroo ummata kanaaf ibsituu eenyummaafi calaqqisiiftuu aadaa kan jecha yookaan gaalee ittiin waamamu san bira ce’ee deemuudha; jechuun ibsuun nidanda’ama. Kanumaan walqabatee argannoon ijoon qorannoo kanaa, ummanni magaalaa Asallaa aadaa moggaasa maqaa misirroo duudhaa durii haala mul’isuun dhimma kan itti bahaa hinjirre ta’uu agarsiiseera. Walumaagalatti aadaa moggaasa maqaa misirroo duudhaafi safuu Oromoo hawaasa keessatti agarsiisaa ture kana ammas hawaasa kana keessatti akka deebi’ee inni lubbuu horachuu danda’uufi beekamu Waajjirri Aadaafi Turizimii Bulchiinsa Magaalaa Asallaafi qaamni dhimmi ilaallatu hundi qabeenya hawaasaa kana eeguufi itti fufiinsa isaa mirkaneessuu, guddina Afaan Oromootiif gumaacha gochuu akka qaban yaboo dhiyaate kana irraa hubachuun in danda’ama.