Sakatta’a Walsimannaa Hariiroo Dalgee Qabiyyeewwan Meeshaalee Barnoota Afaan Oromoo (Silabasii, Kitaaba Barataafi Qajeelcha Barsiisaa):Kitaaba Barataa Kutaa 6 Ffaa Xiyyeeffachuun
No Thumbnail Available
Date
2018-08
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Addis Ababa University
Abstract
Kaayyoon gooroo qorannoo kanaa, walsimannaa hariiroo dalgee qabiyyeewwan meeshaalee
barnoota Afaan Oromoo (silabasii, kitaaba barataafi qajeelcha barsiisaa) kutaa 6ffaa
bara 1996/2004 akka lakkoofsa habashaatti maxxanfaman walcina qabuun
sakatta’uudha. Sababni ka’umsa qorannichaa immoo, qoratichi waggoottan sadiif barnoota
Afaan Oromoo kutaa kunneen yeroo barsiisaa turetti, walsimannaan hariiroo dalgee
qabiyyeewwan meeshaalee barnootaa (silabasii, kitaaba barataafi qajeelcha barsiisaa) irratti,
komeefi gungummiin karaa barsiisotaa jiraachuu hubatee jira. Komeefi gugummiin kunis,
maal irraa akka madde bira gahuuf, akkasumas, tarii barbaachisummaan fooyya’iinsa
meeshaalee barnootaa kunneenii guddaa ta’innaa laata? jechuun, mataduree, sakatta’a
walsimannaa hariiroo dalgee qabiyyeewwan meeshaalee barnootaa (silabasii, kitaaba
barataafi qajeelcha barsiisaa) barnoota Afaan Oromoo kutaa 6ffaa jedhurratti, qorannoo isaa
geggeessuuf kaka’umsa horate. Qorannichis, mala qorannoo akkamtaan kan geggeeffameedha.
Haaluma kanaan, ragaaleen meeshaalee barnoota Afaan Oromoofi afgaaffii barsiisota afur
irraa walitti qabaman xiinxalamee jira. Xiinxalli taasifame akka ibsutti, hanqinni walsimannaa
hariiroo dalgee qabiyyeewwan meeshaalee barnootaa kunneen keessa jiraachuun isaa
mirkanaa’ee jira. Isaanis: Hanqina walsimannaa duraa duuba qabiyyee, hanqina walsimannaa
gaaffilee dandeettii dhaggeeffachuu shaakalsiisuuf dhiyaateefi dubbisa qajeelcha barsiisaa
keessaa, hanqina walsimannaa qabiyyeewwan silabasiifi kitaaba barataa keessaa, hanqina
walsimannaa qabiyyeewwan kitaaba barataafi qajeelcha barsiisaa, hanqina walsimannaa
silabasiifi qabiyyeewwan qajeelcha barsiisaa, hanqina walsimannaa silabasiifi kitaaba
barataafi qajeelcha barsiisaa fa’aan jiraachuun bira gahamee jira. Dhumarrattis, qorataan
argannoowwan qorannichaa irratti hundaa’uun haala meeshaaleen barnootaa kunneen
walsimannaa hariiroo dalgee gama qabiyyeetiin qindaa’uu qaban irratti yaadni furmaataa
hanqina adda bahanii eeramee jira. Isaanmis, qopheessitoonniifi ogeeyyiin barnootaa
sadarkaa sadarkaan jiran irradeebi’uudhaan madaallii meeshaalee barnootaa kunneenii
geggeessuun osoo fooyyessanii gaarii akka ta’u, yaadni furmaataa qoratichaan kaa’amee
jira.