Qaaccessa Sirna Kabaja Ayyaana Gorobbee Guduruu: Godina Horroo Guduruu Wallaggaa
No Thumbnail Available
Date
2017-08
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Addis Ababa University
Abstract
Fookloorii Oromoo ilaalchisee duudhaalee hawaasichaa kanneen agarsiisan kabajni amantii Waaqeffanna hammi tokko qorannoo gara garaan xiinxalamaniiru. Kabajni ayyaana gorobbee Guduruus amantii hawaasni Oromoo waggaasaa eegee kabajatu keessaa tokkodha. Qorattuunis mata duree kabaja ayyaana gorobbee guduruu kana irratti qorattee jirti. Kayyoon qorannooshee inni ijoon adeemsa kabaja ayyaanichaa,meeshaalee,afoolaafi hirmaattota ayyaanichaa tarreessuufi yoomessa akkasumas fakkoomii achi keessa jiran, sadarkaa kabajni ayyaana gorobbee Guduruu har’a irra jiru xiinxaluudha. Akkasumas kabajni ayyaanichaa bu’aa maalii akka qabuufi yoo hafaa dhufe maal akka hambisu irratti nixiinxalameera. Maddi raga madda raga tokkoffaafi madda raga lammaaffaan kan walitti qabamedha. Maddi raga tokkoffaa maanguddoota naannichaa yoo ta’an, maddi raga lammaffaa immoo kitaaboleefi qorannoowwan mata duree kana waliin walitti siiqinsa qaban irraa kanneen argamanidha. Malli qorattuun odeeffannoo argachuuf fayyadamte, mala iddattoo akkayyoofi mala iddattoo darbaa dabarsaati. Malleen kanaan odeeffannoon odeefkennitootarraa bifa sadiin funaanuuf filatte. Isaanis: afgaaffii, marii garee xiyyeeffataafi daawwannaadha.Odeeffannoon argaman kunneen immoo meeshaa suursagalee waraabuufi suura kaasuun funaanamaniiru. Odeeffannoon sassaabame kunis mala qorannoo ibsaatiin qaacceffameera. Qaaccessa odeeffannoo kana irraa ayyaana gorobbee kana kan bulfattu dubartii mana dhaabde ta’uufi ayyaanni kun dhangaa, faaya, meeshaaleefi afoola achi irratti dhiyaatu qabaachuu argannoo keessatti dhiyaatee jira. Ayyaanni kunis waqtii furmaa ji’a Amajjii keessa kan kabajamuufi ayyaanni kun waamicha tokko malee walitti qabamuun akka namoonni kabajan hubatameera. Ayyaanni gorobbee kan kabajamuuf nageenya nama, horiifi qe’eefi akka ta’uuf jechadha. Haata’u malee yeroo ammaa kabajni ayyaanaa kun sababa garagaraatiin hafaa waan dhufeef, kutaan dhimmisaa ilaalu hundi gahee irraa eegamu bahuun amantii duudhaa Oromoo kana baduurraa baraaruun aadaa isaa kana dhalootatti dabarsuu qaba.