Qaaccessa Dhiyaannaa Dhamjechoota Hirkatoo: Kitaabilee Barnoota Afaan Oromoo Kutaa 10ffaafi 11ffaa Bara 2005 Qophaa’an
No Thumbnail Available
Date
2019-08
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Addis Ababa University
Abstract
Kaayyoon qorannoo kanaa dhiyaannaa dhamjechoota hirkatoo kitaabilee barumsa Afaan Oromoo kutaa 10ffaafi 11ffaa bara 2005 qophaa'an keessatti dhiyaatan qaaccessuudha. Kana jechuun dhiyaannaa dhamjechoota hirkatoo unkaan,tajaajilaan,bakka galumsaan,qabiyyeedhaan,haala dhiyaannaa murtaa’aa irraa gara dimshaashaa ykn dimshaashaa irraa gara murtaa’aa ta’uun qaaccessameera. Walsimannaa kitaaba barattootaa, qajeelcha barsiisotaafi silabasii barnootaas qaaccessameera. Akkasumas hariiroo dalgeefi olee qabiyyee barnoota kanaa kitaabilee barnoota Afaan Oromoo kutaalee kanneen Keessatti mul'atan maal akka ta'an adda baasuun qaaccessameera. Akka madda ragaattis Kitaaba barattootaa,qajeelcha barsiisotaa fi silabasiin kutaalee kanneenii filatamaniiru. Iddattoonis mala iddatteessuu mit-carraa keessaa,iddatteessuu akkayyootti gargaaramuun filataman. Sababni isaasisaan kunniin madda odeeffannoo bu'uuraa waan ta,aniif sakatta'uudhaan qaaccessi taasifameera. Qorannoon kun gosa qorannoo Ibsaa (descriptive research)ta'ee,meeshaaleen funaansa ragaa kan qorataan itti gargaarame ammoo,mirkaneeffannaa kitaabilee barattootaa,qajeelcha barsiisotaafisilabasii barnootichaati. Odeeffannoon meeshaalee kanneeniin walitti qabaman mala qorannoo akkamtaatiin qaacceffameera. Akka argannoo qorannoo kanaatti, maalummaan dhamjechoota hirkatoo gadifageenyaan unkaan,tajaajilaanfi bakka galumsaan dhiyaachuu irratti hanqinni jiraachuun adda baheera. Dhamjechoonni kitaabilee barattootaafi qajeelcha barsiisotaa keessatti dhiyaatan darbanii darbanii kan walhinsimne ta'uu,haalli dhiyaannaa bakka tokko tokkotti murtaa’aa irraa gara dimshaashaa ykn dimshaasha irraa gara murtaa’aatti dhiyaachuu dhabuuNn hubatameera. Hariiroo dalgeefi olee keessattimmoo hariiroo oleen kan walqabatu qabiyyeen dhamjechoota hirkatoo bakka galumsaatiin kitaaba barnoota Afaan Oromoo kutaa 10ffaa keessatti dhiyaateefi kan kutaa11ffaa keessatti dhiyaate adda adda ta’uubis kan bira gahamedha. Dhumarratti argannoo qorannoo kanaa irratti hundaa'uun dhamjechoonni hirkatoon kitaabilee barnootaa kanneen keessatti dhiyaatan murtaa’aa irraa gara dimshaashaatti ykn dimshaasha irraa gara murtaa’aatti haala barachuu barattoota giddu galeessa godhataniin dhiyaachuu kan qabanidha. Dhamjechoota hirkatoon kunniin unkaan,tajaajilaan,bakka galumsaaniifi qabiyyeedhaan adda baafamanii ibsamuun dhiyaachuu akka qaban kaa’ameera. Akkasumas,qophii kitaabilee barnoota afaanii keessatti dhamjechoonni kunniin yeroo dhiyaatan hariiroo dalgeefi olee xiyyeeffannoo keessagalchuun dhiyaachuu akkaqaban taa’eera. Kanbiraanis Kitaabilee barattootaa, qajeelcha barsiisotaafi silabasiin barnootichaa walsimachuun qophaa’uu akka qabu yaadni furmaataa kaa'ameera.