Qaaccessa Faaruu Shimalaa Dhiichisa Salaalee Keessatti
No Thumbnail Available
Date
2017-08
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Addis Ababa University
Abstract
Kaayyoon qorannoo kanaa faaruu shimalaa bifa dhiichisaan dhiyaatu qaaccessuudha. Mataduree kanarratti qorannoon akka gaggeeffamu ka‟umsa kan ta‟e: Faaruun shimalaa bifa dhiichisaan dhiyaatu carraa qorannoon bahee mul‟achuu dhabuu, ragaan faaruu kana ibsu sadarkaa afaanii qofaan jiraachuufi dhiyaatinni faaruu kanaa hawaasa biratti laafaa deemuudha. Kaayyoo kana galmaan gahuuf barruulees ta‟ee qorannoowwan hanga tokko mataduree qorannoo kanaa waliin hidhata qaban sakatta‟amaniiru. Qorannoo kana keessatti maddi odeeffannoo tokkoffaafi lammaffaan kan fayyadamaman yoo ta‟u, maddi odeeffannoo tokkoffaa mala iddatteessuu kaayyawaafi darbaa dabarsaan kan filatameedha. Odeeffannoo madda tokkoffaarraa funaanuuf daawwannaafi afgaaffiin hojiirra kan oolan ta‟ee, odeeffannoowwan malleen kanaan funaannaman tooftaa qorannoo ibsaan qaacceffamaniiru. Adeemsa kana hordofuun argannoowwan bira gahaman: shimalli ulee dargaggeessi ittiin dhiichisuuf filatu ta‟ee aangii kan qabuufi roorroo qolachuu, dhiichisa si‟eessuu, haala dhaabbannaa hirmaattota dhiichisaa too‟achuufi miidhaa hirmaattota dhiichisaa gidduutti uummamu salphisuuf kan gargaaru ta‟uun beekumsa hawaasni shimalarratti waliin qooddatan akka ta‟e hubatameera. Faaruun shimalaa sochii qaamaafi shimalaan dabalamee kan dhiyaatuufi hirmaattonni faaruu shimalaa bifa dhiichisaan dhiyaatuu baay‟inaan dargaggoota ta‟uun akkasumas gaheen hirmaattota kanaas dhiichisa baasuu,kan bahaa jiru qabuufi shimala rukutuu akka ta‟e hubatameera. Faayidaan faaruu shimalaa bifa dhiichisaan dhiyaatuu gorsuu, kunuunsa shimalaarratti hawaasa dadammaksuufi hariiroo shimalli fayyadamtoota isaa waliin qabu agarsiisuu yoo ta‟es yeroo ammaa kana faaruun shimalaa bifa dhiichisaan dhiyaatu sadarkaa duriirraa gadi bu‟aa kan jiru ta‟uu fa‟a. Yaboo qorannoo kanaa keessattis shimalaafis ta‟ee faaruu shimalaa bifa dhiichisaan dhiyaatuuf xiyyeeffannoon kennamuufii akka qabu yaanni kallattii qabsiisu kaa‟ameera.