Qaaccessa Raawwii Sirna Buttaa Qalaa Oromoo Godina Shawaa Lixaa Aanaa Gindabarat

No Thumbnail Available

Date

2019-08

Journal Title

Journal ISSN

Volume Title

Publisher

Addis Ababa University

Abstract

Kaayyoon qorannoo kanaa raawwii sirna buttaa qalaa qaaccessudha. Gosti qorannoo kanaa qorannoo akkamtaa ta’ee mala iddatteessuu akkayyoofi tooftaa funaansa ragaalee kanneen akka afgaaffii, daawwannaafi marii garee fayyadamee mala ibsaan qaaccesseera. Bu’uureffannaan yaaxinaa, yaaxina aadaa hawaasaafi faayidaa ta’ee adeemsi raawwii sirnichaa sadarkaa Foolleetti bokkuu buqqifachuu irraa eegala. Sadarkaa Qondaalaatti kaadhimmamaa sirna kanaa ta’uurraan kan ka’e seera tumaa caffee irrattii hirmaachuu, bokkuu dhangifachuufi gara xumura sadarkaa kanaatti ginna ciisu. Ginna ciisanii erga ka’anii sirna kana bulfachuuf qophiilee garagaraa taasisu. Meeshaalee sirna kana ittiin gaggeessan keessattuu warreen seera guutan, namoota sirnicha gaggeessuu keessatti gahee qaban qopheeffachuufi kadhachuu walduraa duubaan gaggeessu. Itti aansuun seera guutamu kan akka haadha cifiruu raawwachuun yeroo turtiin ji’a tokkoofi torban tokkoo hafu biqila cabsatu. Afurtama biqila cabsatanitti gurra uratanii dhugoo godhatanii, ukoo hidhachuun darba eeboo laga bu’anii eebbifatanii galu. Borumtii sirni korma bobbaasii qaluufi dhaqna qabachuu kan itti raawwatu ta’ee hanga halkan shaniitti abbaan buttaa ulmaa ciisa. Ulmaa bahanii sirna ballisii adeemsisuun gabaaf yaa’ii eebbisuun oofkaltiin sirna buttaa qalaa raawwata. Kan itti aanu Abbaan Gadaa aangoo fudhate miseensa isaa waliin hawaasa gara hojii misoomaatti bobbaasuufi Birraa itti aanutti balbala ilaalchisadha. Kana booda Abbaan Gadaafi miseensi isaa bara walakkeessa Gadaa isaaniitti yaa’ii Dhalootaa irratti ciminaafi hanqina jiru ilaaluun seera barbaachisu baasanii waggaa arfan isaanii hafe bulchanii miseensa Gadaa isaan duuba jiruuf ammoo aangoo gadhiisu. Adeemsi raawwii sirna kanaas kana kan fakkaatu ta’ee yeroo raawwii kanaas firiiwwan fookiloorii hedduutu calaqqisu. Qorannoo kanaanis kan bira ga’ame adeemsi sirna buttaa qaluu akkuma marsaa Gadaa gochaa naanna’ee waltuqu qabaachuu. Kan lammataa sirni kun ijaarama sirna Gadaa keessatti isa utubaa ta’uun tajaajiluufi gooroowwan fookiloorii arfanuu sirna kanarratti ni mul’atu. Bu’aan inni akka namtokkeetti xiinsammuu namaa ulfeessuu keessatti qabuufi akka hawaasaatti bulchiinsa sirna Gadaa dhugoomsuu keessatti qabu gabaabsanii ibsuun hin danda’amu. Ta’us sirni kun dhiibbaa jaarraa oliif saba kanarra gaheen yeroo ha’aa kana sadarkaa dhabamaarra jira. Kana baraaruuf ammoo abbaan sirnichaa uummanni Oromoo inni beekumsa qabu beekumsaan, kan qabeenya qabu diinagdeen akkasumas gama mootummaafi miti mootummaanis deeggarsi addaa taasifamee akkaataa sirni guutummaan deebi’ee faayidaaf ooluu danda’urratti hojjechuutu murteessaa ta’ee argame.

Description

Keywords

Citation