Qaaccessa Raawwii Dhangaa Qopheessuufi Meeshaalee Ittiin Dhiyaatan Godina Horroo Guduruu Wallaggaa Aanaa Horroo
No Thumbnail Available
Date
2018-08
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Addis Ababa University
Abstract
Kaayyoon qorannoo kanaa qaaccessa raawwii dhangaa qopheessuufi meeshaalee ittiin dhihaatan Godina Horroo Guduruu Wallagga Aanaa horroo qaaccessuu. Haluma kanaan akkaataa qophii dhangaa, hariroo dhangaan sirna waliin qabu, faayidaa dhangaan aadaa dhala namaatiif qabu, faaruwwan yeroo sirna tokkoo jedhaman askeessatti ilaaluu ta’a. Qrannoon kun yemmuu gaggeeffamu ija yaaxina Aadaafi ija yaaxina Aadaa bu’uureffate (folk cultural and Croos cultural) theory kanneen jedhamaniin ilaalame. Maalli qorannoon kun ittiin gaggeeffame mala qulqullinaa (qualitative) yoo ta’u tooftaaleen iddatteessuu qorannichaa immoo iddatteessuu akkaayyooti. Tooftaaleen funaansa ragaalee hojiirra oolan daawwannaafi af gaaffii dha. Qorannoon kun sadarkaalee garaa garaa keessaa taruudhaan maloota garaa garaa fayyadamuudhaan namoota qorannoo kanaraatti yaada kennuu danda’an mara bira deemuun afgaaffii gaafachuudhaanfibakka sirni cidhaa,sirni shananii dubartii itti gaggeefamu daawwachuun akkasumas ayyaana masqalaarratti argamuun daawwachuun gaggeeffamee jira. Adeemsa kana hordoofuun hojiin qorannoon bira gahaman dhangaan kannen beela baasuuf nyaatamaniifi kannneen akka dabalataatti nyaataman ni jiru. Dhangaan sirna tokko keesstti barbaadamu sirna biro keessatti hin barbaadamu ta’a. Sabaaba dhiibbaa alaatiin haalli dhangoota ittiin qopheessan inni aadaa iddoo tokko tokkotti dagatamaa dhufeera. Dhangaaleen hojjetamanii yeroo dheeraaf turuu danda’an akkuma jiran warren hojjetamanii immoo yeroo gabaabaa keessatti yoo hinyaatamiin baduu danda’an jiraachuu bira ga’amera. Dhangaan kan inni qopheeffamu sirna tokko ykn ayyana tokko sababeeffachuun malee callisanii hin qopheeffaman. Dhangaan kamuu yeroo qopheeffamu dhadhaan kan biraa hin dhabamne ta’uun qorannoo kana keessatti ifa ta’era. Qorannoo kana keessatti yaada furmaataa ta’uu danda’a kan jedhame qoratichaan kaawwameera.Kunis dhangaan Ummata oromoo biratti beekamoon hedduutuu jiru haata’u malee dhangoonni kun gabaarratti bal’inaan hin argamani.kanaafuu gabaarratti mul’achuu qabu.kunis kan taasifamu qorannoo kana Aaadaafi turizimii keessa kaa’uudhaan akka uummanni bal’inaan argatu gocunn ta’a. Yeroo ammaa kana qaroominaafi qaala’insaan wal qabatee dhangaaleen hedduun dagatamaa jiru kun immoo akka hin banneef xiyyeeffannoon itti kennamuu akkaqaabaatu qorannicha keessatti tuqamee jira.