Xiinxala Hariiroo Qabiyyee Silabasiifi Dhiyaannaa Gilgaalota Kitaaba Barnoota Afaan Oromoo Kutaa 4ffaa
No Thumbnail Available
Date
2020-06
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
AAU
Abstract
Kaayyoon qorannaa kanaa hariiroo qabiyyeesilabasiifi dhiyaannaa gilgaalota kitaaba
barnoota Afaan Oromoo kutaa4ffaa kan bara 2011 qophaa’e xiinxaluudha. Kaayyoo
qorannaa kanaa galmaan ga’uuf Silabasiifi kitaaba baroota Afaan Oromoo kutaa 4ffaa
mala funaansa ragaa keessaa sakattaa duukumantiitin ragaaleen funaanuun bifa bifaan
qindeessuun,mala iddattoo akkayyoo fayyadamuun mala makaatiin xiinxalamee bifa
isuutti gargaaramuun ibsamee jira. Kaayyoo qorannaa kanaa irratti hundaa’uun
argannoowwan qorannaa kanaa qabiyyeewwan kitaaba kana keessa jiran 126 keessaa
kan silabasiifi kitaaba keessa jiran lakkoofsaan 51 yoo ta’an haguuggiin isaanii %40.5
qofa.Akkasumas qabiyyeewwan silabasii keessa jiraatanii kitaaba keessa hin jirre
lakkoofsaan 33 yoo ta’an dhibbeentaa isaanii %26.2 ta’u, kanneen kitaaba keessa
jiraatanii silabasii keessa hin jirre lakkoofsaan 42,dhibbeentaadhaan immoo %33.3ta’u.
Dhiyaanna gilgaalotaa ilaalchisee kitaaba kana keessa gilgaalota gosa garaagaraa160
jiran keessaa akka ragaan muul’isutti xiyyeeffannoon ogummaa dhaggeeffachuu,
beekumsa ogbarruufi jechootaaf kenname gadi aanaa ta’uu isaati. Akkasumas,
qabiyyeewwan duraa duuba eeganii barsiisuu kitaaba kana Keessatti hanqinni kan
muul’atuudha.Itti dabalees qabiyyeewwan sadarkaa eeguu isaanii ilaalchisee,
qabiyyeewwan dhiyaatan kan sadarkaa barattootaan wal hin madaalle jiraachuun
hubatameera. Argannoowwan kanaaf immoo yaboon dhiyaatanii jiru.Kunis,
qabiyyeewwan silabasii keessa jiran hunduu kitaaba barataa Keessatti hammachiisuun
kan dagatamuu hin qabne ta’uun isaa qopheessitoonni hubannoo akka horatan Biiroon
Barnoota Oromiyaa osoo taasisee gaarii fakkaata. Akkasumas ogummaawwaniifi
beekumsa ykn dameewwan hundaaf walqixa xiyyeeffannaa kennuun barbaachisaadha
yaada jedhuudha. Dabalataaniis qabiyyeewwan tartiibaan jechuunis, salphaarraa gara
cimaatti deemuun dhiyaachuu akka qabu xiyyeeffannaa keessa galchuun gaarii ta’a.
Qophii silabasii, kitaaba barataafi kkf dursanii osoo Filoochaartii gosa barumsa sanaa
haalaan hubatanii baayyee bayeessa akka ta’u yaboon lafa kaa’amee jira.
Description
Keywords
Kaayyoo qorannaa kanaa galmaan ga’uuf Silabasiifi kitaaba baroota Afaan Oromoo kutaa 4ffaa mala funaansa ragaa keessaa sakattaa duukumantiitin ragaaleen funaanuun bifa bifaan qindeessuun