Xiinxala Sirna Ekerdubbistuu Godina Shawaa Lixaa Aanaa Gindabarat
No Thumbnail Available
Date
2008-07
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Addis Ababa University
Abstract
Kaayyoon qorannoo kanaa adeemsa sirna Ekerdubbistuu Aanaa Gindabarat Ganda Dirree Faajjiitti kan argamu xiinxaluu kan jedhudha. Malli qorannichaa mala qulqullaa‟inaan yoo ta‟u tooftaaleen iddatteessuu qorannichaa immoo iddatteessuu kaayyeeffataati. Maloonni funaansa ragaaleef hojiirra oolan, afgaaffii, daawwannaafi suuraalee fudhachuun yoo ta‟u, ragaaleen mala kanaan walitti qabaman immoo tooftaa qorannoo ibsaa fayyadamuun qaacceeffameera. Adeemsa kana hordofuun hojii qorannoo kanaan bira gahaman: Adeemsi sirna kanaa keessatti guyyaa dhaabbataan sirni kun itti raawwatu Dafinoofi Kamisa akka ta‟edha. Guyyoonni kun guyyaa hir‟uu waan ta‟eefi. Ji‟oota Gannaa sadan Waxabajjii, Adoolessafi Hagayya keessa immoo Ekerdubbistuun kun gonkumaa hindubbattu. Sababnisaa dukkana waan ta‟eefi.Bakki sirni kun itti raawwatus mana ykn galma mataasaa keessatti kan raawwatudha. Namoota Hundatu Ekerdubbistuu dubbisa osoo hintaane nammoota gahoo ykn carraa kana argatan qofatu dubbisa.Hirmaattonni immoo dhiira, shamarran, dargaggoota, maanguddoota dubartootaafi nama kamiyyuu hirmaachisuuf kan hindaangessinedha. Namoonni yeroo mana Ekerdubbistuu kana dhaqan Buna, Qarshii, Ixaana, Garbuufi kkf fudhatanii dhaqu. Hirmaattonni duudhaa kanaas dhiira,shamara, maanguddoo, beerranii, dargaggoofi kan nama hinqoodnedha. Argannoowwan tokko tokko warroota dhimma kana raawwataniif argameera. Kun immoo yeroo haalli nama qajeeluu didu akkaataa itti jijjiiramni argamudha. Bu‟aan kunis namoota warra dubbisiifataniif, fakkeenyaaf namni tokko Akaakayyuun ykn Akaakileen isaa yeroo duriis haata‟u yeroo ammaa kana yoo dhoksaadhaan nama ajeesanii gumaa namaa osoo hin baasiin kan dhoksan yoo ta‟e, Cubbuun dhokataan maatii sun irra kan jiru yoo ta‟e Ekerdubbistuun kun ifa kan baasudha. Dabdoo ykn jal‟uutu jira jechuudha. Isa booda akkaataa namoonni kun yakkaa kana hiikkatan faloo kan kennuufidha. Namoonni kun guyyaa kana dhagahanitti Ekeroofis kennanii ayyaana isaanis Dabdoo ykn jal‟uutu jira jechuudha. kan araarfatan yommuu ta‟u namoota kanaaf wanti hunduu ni qajeelaaf; dhalli hin guddata, karri ni bula kormis nidhalcha Ameessis seeraan nimirgisa. yoo kana gochuu dhiisan immoo wanti isaaniif ta‟u tokkollee akka hin jirredha.Kunimmoo dhalli hinbuluuf, dallaan hin buluuf, duuti maatii sun irraa hin citu. Ekerdubbistuun kun hawaasa biraatti warra ayyaanaatiin kan beekamudha. Wantoonni Ekerdubbistuu biratti lagataman Re‟ee hin nyaatani, dubartiin xurii baattee hin deemtu , guyyaa ekeraa dafinoofi kamisa sanyii hinfacaasani. Meeshaaleen kan akka Jabanaa, Siinii, Gingilchaa, ciraa, wantee, Eeboofi kkf sirna kana keessatti akka fakkoommiitti ka‟uun kan tajaajilanidha. Uffannanaan sirna kana keessatti uffatan ittiin waaqa kadhachuuf kan tajaajiludha.Qorannoo kana keessatti yaboon itti kennamuu qabu gara dhumaatti kaayyamee jira.
Description
Keywords
Sirna Ekerdubbistuu Godina Shawaa Lixaa