Browsing by Author "Girmaa, Indaalaa"

Now showing 1 - 1 of 1
  • No Thumbnail Available
    Item
    Xiinxala Hirmaannaa Barattoota Kutaa 10ffaa Afaan Oromoo Akka Afaan Lammaffaatti Baratan : Mana Barnoota Sadarkaa Lammaffaa Cilaaloo (ASALLAA)
    (Addis Ababa University, 2008-07) Girmaa, Indaalaa; Dheeressaa, Dinqeessaa
    Kaayyoon qorannoo kanaa hirmaannaa barattoota Afaan Oromoo akka afaan lammaaffaa baratan keessatti mul’atu xiinxaluu yoo ta’u, kunis: Mana Barnootaa Sadarkaa Lammaffaa Cilaaloo kutaa 10 keessatti gaggeeffame ture.Mana barnootaa kana keessatti kutaan kudhan daree digdama kan qabu yoo ta’u;malleen iddattoon ittiin filatamu ilaalchisee Adunyaan(2011:65)”Iddattoo filachuun tooftaalee garagaraatiin gaggeeffama :carraan (probability),miti carraafi(non probability) lamaanuu (mixed) ta’uu danda’a”jedha.Kanaaf, isaan keessaa iddattoo carraa /probability sampling) jalatti iddatteessuu carraa sirnaawaa (systematic sampling) fayyadamuun dareewwan kudhan filatamanii jiru. Malli kun sababni itti filatameef goloota jiran 20 keessaa tokko, tokko utaaluun goloota 10 irratti hojjachuuf salphumatti waan nama dandeessisuufidha. Daree tokko keessa barattoota Afaan Oromoo akka afaan lammaffaa baratan gara 15tti dhiyaatu.Walumaa galatti dareewwan kudhan keessatti barattoonni 150 waan argamaniif ammas mala miti carraa (non-probability sampling) jalatti, iddatteessa akkayyoo (purposive sampling ) itti fayyadamuun tokkoon tokkoon daree keessaa barattoota kudhan, kudhan mala kanaan fudhachuun walumaa galatti dareewwan kudhan keessaa iddattoonni hirmaatan barattoota 100 yoo ta’an, barsiisonni Afaan Oromoo kutaa 10 barsiisan sadi waan ta’aniif qorataan barsiisota sadanuu akkuma jirutti fudhateera. Malli qorannoon kun ittiqaacceffame mala ammamtaafi akkamtaa yoo ta’u, maddi odeeffannoo qorannoo kanaa immoo barattoota kutaa kurnaffaa Afaan Oromoo akka afaan lamaffaa baratan ,barsiisota Afaan Oromoo barsiisaniifi addeemsa baruu-barsiisuu gola keessa jiru ture. Ragaan kan wal-itti qabame karaa bar-gaaffii, af-gaaffii fi daawwannaa daree kutaa keessatti godhameen yoo ta’u, odeeffannoo qulqulluu argachuuf jechas af-gaaffiin barattoota muraasaaf dabalataan qophaa’eera. Dareewwan filataman kurnan tokko, tokkoo isaanii al-lama, lama wal-itti qabaatti al-digdama daawwannaan daree adeemsifamee ture.Dhumarrattis argannoon xiinxala ragaarraa argame:Tokkoffaa,hordoffii daree irratti hanqinni kan mul’ate ta’uu,waytiin A/Oromootiif ramadame guutummaa guutuutti hojiirra ooluu dhabuu,meeshaalee deeggarsa barnootaatti fayyadamuu dhabuu,adeemsa baruu-barsiisuu afaanii mala walqunnamtii irratti hundaa’een barsiisuu dhabuu,gama barattootaafi gama maatii barattootaatiin rakkinni ilaalchaa darbee,darbee kan jiru ta’uufi kanneen kana fakkaatan akka hanqinaatti argannoo qorannoo kanaarratti kan mul’ataniidha.Lammaffaan immoo,barattoonni A/Oromoo akka afaan lammaffaa baratan kunniin mana barumsaa keessatti guyyaan Afaan Oromootiin qofa haasa’an osoo torban keessatti gaaf tokko yookiin gaaf lama isaaniif saganteeffamee akka barbaadan kan gaafatan yoota’u ;dabalataanis barnoota A/Oromoo bifa tiitooriyaaliitiin barsiisaan isaanii osoo isaan barsiisee akka fedhan argannoo kanarraa hubachuun danda’ameera.Argannoon kunis qaama dhimmi ilaaluun yaada yaboo keessatti sirreeffamuun akka irraa eegamu eerameera.Walumaagalatti,ibsi guutuun qaama qorannichaa keessatti bal’inaan kan kaa’ame ta’uusaati.