Dassaalany, Dastaa (PhD)Gabbisaa, Abbabaa2019-04-172023-11-302019-04-172023-11-302018-06http://etd.aau.edu.et/handle/123456789/18021Qorannoon kun xiinxaala dhiyaannaa afoolaa kitaabaabarnoota Afaan Oromoo kutaa kudha-tokkofi kudha-lama irratti kan fuulleffateedha. Ka’umsi qorannoos afoolli Oromoo akkuma qabiyyee afaanii, ogummaa afaaniifi afoolaa haala itti kitaabilee barnoota afaanii keessatti dhiyaatu kan mataa isaa danda’e barbaada. Haaluma kanaan, haala dhiyaannaa afoolaa kitaaba barnoota Afaan Ororomoo kutaa kudha-tokkofi kudha-lama keessatti jiru ilaalchisee ciminaafi hanqina mul’atan adda baasuufi. Kaayyoo gooron qorannoo kanaa haala dhiyaannaa afolaa kitaaba barnoota Afaan Oromoo kutaa kudha-tokkofi kutaa kudha-lammaa xinxaaludha. Kaayyoowwan gooree qorannoo kanaa keessaa inni tokko sadarkaa kutaa kudha-tokkoofi kudha-lamaatti goorowwan afoolaa kitaaba barnoota afaanii keessatti haala kamiin dhiyaachuu akka danda’an adda baasudha. Qorannoo kana gaggeessuuf mala qorannoo akkamtaatti (qualitative research method) hojiirra oolee jira. Mala kana bu’uura taasifachuun tooftaa odeeffannoo funaanuu mata duree qorannoo waliin walsimu kanneen akka qaaccessa qabiyyee kitaabaa , afgaaffiifi daawwannaa daree gargaaramuun ragaaleen qorannichaa funaanamaniiru. Odeeffannoon sassabames akkataa walitti dhiyeenya isaaniitiin qoqooduudhaan qaacceffamaniiru. Bifuma walfakkaatuun qorannoon faffaca’iinsafi haala dhiyaannaa afoolaa boqonnaalee kitaabilee lamaanii hunda keessattfi gilgaalota afoolan walqabatanii jiran kan xiinxallamaniidha. Bu’aaleen qorannichaan argaman akka mul’isanitti, afoolli kitaaba afaanii keessatti barnnoon jirachuun ogummaawwan gurguddoo afaanii, hiika jechootaafi caasluga ittin dhiyeessuurratti hanqina qabaachutu mul’ata. Gilgaalonni kitaaba barnootaa keessatti argaman malaafi shaakala akkataa qajeelchi barsiisaa jedhuun kan hindhiyaanne ta’uu agarsiisa. Haalli dhiyaannaa kitabilee barnoota Afaan Oromoo kutaa kudha-tokkofi kudha-lamaa dhiyaannaa waliigaltee hordofuun kan hin dhiyaanne ta’uu mu’isa. Kana malee, qabiyyeewwan kitaabaa keessatti argaman akkataa qophii afaan lammaffaa hordofuun kan dhiyaanne ta’uu agarsiisa. Rakkoolee kanaaf furmaannii, afoolliifi qabiyyeewwan biroo barnnoon qoqqooduun osoo dhiyaachuu baatanii. Gilgaloonni afoolaan walqabatanii kitaaba keessa jiran akkaataa qajeelchi barsiisaafi sirni barnootaa jedhuun osoo dhiyaatanii. Kitaabni barnoota afaanii haala dhiyaannaa waliigalteetiin akkaataa qophii afaan tokkoffaa hordofuun osoo qophaa’ee kan jedhuufi yeroo kitaabni barnoota afaanii qophaa’u ogeeyyii afaaniifi ogeeyyiin fookilorii irratti hirmaachisuun osoo qophaa’ee kannneen jedhan yaboo jalatti eeramaniiru.om-ETThesis